Monday, 18 November 2013

‘অশ্বত্থামা হত’ যুক্তিৰে মোডী বিৰোধিতা

This article was published in Asomiya Pratidin on 18 November, 2013. 

কোনো আদৰ্শক আঁকোৱালি লোৱা আৰু আদৰ্শৰ নামত মতান্ধ হোৱা দুটা পৃথক কথা | মতান্ধ লোকৰ ‘যুক্তিবাদ’ মৌলবাদৰ সমানেই ভয়ংকৰ | এনে মতান্ধসকলে যুক্তিৰ নামত মিছা কথাৰ অৱতাৰণা কৰিবলৈকো কুন্ঠাবোধ নকৰে | ভাৰতবৰ্ষত কিছু সংখ্যক লোকে পক্ষপাতদুষ্টভাৱে এনেদৰে যুক্তিৰ নামত অযুক্তিকৰ কথাৰ অবতাৰনা কৰা প্ৰায়েই পৰিলক্ষিত হয় | যোৱা ১২ নৱেম্বৰত এই কাকতৰ সম্পাদকীয় পৃষ্ঠাত প্ৰকাশিত ‘চৰ্দাৰ পেটেল-ভগত সিং- মোডী প্ৰসংগ’ শীৰ্ষক লেখাটোৰ আঁত ধৰি মই এই প্ৰসংগটোৰ ওপৰত দুটামান কথা উল্লেখ কৰিব বিচাৰিছো | 

লেখাটোত এষাৰ কথা ভালদৰে বৰ্ণনা কৰিছে যে ভগত সিঙে লালা লাজপত ৰায়ৰ মতক সমৰ্থন নকৰিলেও তেওঁৰ হত্যাকাণ্ডৰ প্ৰতিবাদত অস্ত্ৰ তুলি লৈছিল | এই কামৰ দ্বাৰাই প্ৰমানিত হৈছিল যে ভগত সিং আদৰ্শবাদী হ’লেও মতান্ধ নাছিল | লাজপত ৰায়ৰ বাবে যদি ভগত সিঙে অস্ত্ৰ তুলি ল’ব পাৰে; তেন্তে ‘কমিউনিষ্ট’ ভগত সিঙৰ দেশপ্ৰেমক নৰেন্দ্ৰ মোডীয়ে প্ৰসংশা কৰিব নোৱাৰিব কিয় ? যি যুক্তিবাদীয়ে নোৱাৰিব বুলি মতপোষণ কৰে তেওঁতকৈ ডাঙৰ মৌলবাদী তথা তেওঁতকৈ প্ৰতিক্ৰিয়াশীল ব্যক্তি আৰু কোন হ’ব পাৰে ? নিজৰ আদৰ্শৰ লোক নহ’ল বুলিয়েই মহত্‍ লোকক মহত্‍ বুলি ক’ব নোৱাৰিবনে ?

দেখা যায় যে কংগ্ৰেছীৰ লগতে একাংশ সমাজবাদী বা নিজকে সমাজবাদী বুলি দাবী কৰা লোকে অহৰহ বিজেপি আৰু আৰ এছ এছৰ বিপক্ষে কাকতে পত্ৰই লিখি থাকে আৰু তেওলোকে দুয়োটা সংগঠনকে হেয় প্ৰতিপন্ন কৰাৰ বাবে মনেসজা কথাবোৰকে লিখি থাকে | তেনে এটা কথা হ’ল স্বাধীনতা আন্দোলনত আৰ এছ এছৰ লোকে অংশগ্ৰহন নকৰা বুলি উল্লেখ কৰাটো | আইন অমান্য আন্দোলন আৰু ভাৰত ত্যাগ আন্দোলনত ‘আৰ এছ এছ’ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক হেডগেৱাৰকে ধৰি বহুতো স্বয়ংসেৱকে অংশগ্ৰহণ কৰাই নহয়, গ্ৰেপ্তাৰো হৈছিল | এইবিলাক তথ্য য’তে-ত’তে পোৱা যায় | স্বাধীনতা আন্দোলনৰ পৰা ‘ইমাৰ্জেন্সি’ বিৰোধী আন্দোলনলৈকে সকলো আন্দোলনতে আৰ এছ এছৰ স্বয়ংসেৱকসকলে ভাগ লৈছিল; কিন্তু ‘আৰ এছ এছ’ যাতে এটা আন্দোলনকাৰী সংস্থা হিচাপে গঢ় নলৈ সামাজিক-সাংস্কৃতিক সংস্থা হিচাপেহে বিকশিত হয় তাৰ প্ৰতি সৰসংঘচালক (সংঘৰ মুৰব্বী)সকলে গুৰুত্ব দিছিল | কিন্তু এই কথাখিনিকে কুত্‍সাৰটনাকাৰী আৰু দেশদ্ৰোহী শক্তিসমূহে বিকৃতভাৱে প্ৰচাৰ কৰি আহিছে | কংগ্ৰেছৰ নেতৃত্বত যেতিয়া ৪২ৰ আন্দোলন চলিছিল তেতিয়া ভাৰতীয় কমিউনিষ্টে বৃটিছৰ পক্ষ লৈছিল আৰু তাকে উচিত কাম আছিল বুলি প্ৰচাৰ চলাইছিল | চৰ্দাৰ পেটেলে যেতিয়া হায়দৰাবাদ চামিলকৰনৰ বাবে প্ৰচেষ্টা চলাইছিল তেতিয়া মাউন্টবেটেন আৰু নেহৰুয়ে বিধি-পথালি দিছিল | হায়দৰাবাদত হাজাৰ হাজাৰ কংগ্ৰেছী আৰু আৰ এছ এছৰ স্বয়ংসেৱকে অত্যাচাৰী নিজামৰ পুলিচৰ হাতত গ্ৰেপ্তাৰ বৰণ কৰাৰ বিপৰীতে কমিউনিষ্টসকলে নিজামৰ লগত মিত্ৰতা কৰিছিল | এতিয়া প্ৰশ্ন হ’ল নৰেন্দ্ৰ মোডীয়ে কোনবিধ কমিউনিষ্টক পূজা কৰা উচিত ? ভগত সিঙৰ দৰে দেশপ্ৰেমিকক নে ৪২ৰ আন্দোলনত বৃটিছৰ সংগ দিয়া কমিউনিষ্টক ? কোনগৰাকী কংগ্ৰেছীক পূজা কৰিব, পেটেলৰ দৰে লৌহমানৱক নে নেহৰুৰ দৰে দুৰ্বল প্ৰধানমন্ত্ৰীক ? 

কেৱল নিজৰ আদৰ্শক বিশ্বাস কৰা ব্যক্তি বা নিজৰ দলৰ মানুহকহে পূজা কৰিব লাগে বুলি ভবাসকল অসহিষ্ণু আৰু মৌলবাদীৰ স্তৰৰ লোক | নৰেন্দ্ৰ মোডীয়ে স্পষ্ট কৰি দিছে যে যিকোনো দেশপ্ৰেমিকক তেওঁ বন্দনা কৰিবই | এই কথাত কংগ্ৰেছ বা কমিউনিষ্টৰ শিবিৰৰ লোকসকল আতংকিত হৈ পৰাতো স্বাভাৱিক | কিন্তু সেই বুলিয়েই মোডী, বিজেপি বা আৰ এছ এছৰ বিপক্ষে মিছা যুক্তিৰে অপপ্ৰচাৰ চলোৱা বিষয়টো ৰাইজে বিচাৰ কৰিব |

গান্ধী হত্যাৰ ঠিক পাচতেই আন বহুতৰ দৰে চৰ্দাৰ পেটেলেও আৰ এছ এছ এই ঘটনাৰ সতে জড়িত হ’ব পাৰে বুলি সন্দেহ কৰিছিল | কিন্তু এই সন্দেহ এসময়ত পেটেলৰ দূৰ হৈছিল | সেইবাবেই আৰ এছ এছৰ ওপৰত আৰোপ কৰা প্ৰতিবন্ধকতা উঠাই লোৱাই নহয় সৰসংঘচালক গুৰুজী গোলৱালকাৰৰ সৈতে আলোচনা কৰি চৰকাৰৰ সজকামবোৰত সহায় কৰি যাবলৈ অনুৰোধ কৰিছিল | এই কথাবোৰ আনকি নেহৰু আৰু কংগ্ৰেছ সমৰ্থক হিচাপে জনাজাত ৰামচন্দ্ৰ গুহৰ ‘India after Gandhi’ৰ দৰে গ্ৰন্থতো উল্লেখ আছে | সংঘৰ ওপৰত তিনিবাৰ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰাৰ পাচতো প্ৰত্যাহাৰ কৰিব লগা হৈছিল একমাত্ৰ সংঘৰ নিস্কলুষতাৰ বাবেই | সংঘই দেশৰ প্ৰতি আগবঢ়োৱা সেৱাৰ বাবেই সংঘক গণতন্ত্ৰ দিৱসৰ পেৰেডত ভাগ ল’বলৈ দিয়া হৈছিল | মিডিয়াৰ ৯০ শতাংশ কংগ্ৰেছ আৰু কমিউনিষ্টৰ সমৰ্থকৰ হাতত আছিল বা আজিও আছে | তেনে অৱস্থাত আৰ এছ এছ বা বিজেপিৰ বিপক্ষে সময়ে সময়ে মিডিয়াত অপপ্ৰচাৰ চলি থকা কথাত আচৰিত হ’বলগীয়া একো নাই | কিন্তু আজিলৈকে কোনো আদালতে গান্ধী হত্যাৰ অভিযোগত আৰ এছ এছক অভিযুক্ত কৰিব পৰা নাই, কিন্তু অপপ্ৰচাৰ হ’লে কমা নাই | ২০১০ চনত এ জি নুৰানীয়ে ‘দি ষ্টেটচমেন’ কাকতত লিখিছিল গান্ধী হত্যাৰ সতে আৰ এছ এছ জড়িত বুলি | এ জি নুৰানী সমগ্ৰ জীৱনজুৰি আৰ এছ এছৰ অপপ্ৰচাৰত লিপ্ত হৈ আহিছে | কিন্তু যেতিয়া আৰ এছ এছৰ দিল্লী গোটৰ পৰা এ জি নুৰানী আৰু কাকতৰ ওপৰত আদালতত মোকৰ্দমা তৰা হৈছিল, তেতিয়া নুৰানী আৰু কাকতখনে নিঃচৰ্ত ক্ষমা প্ৰাৰ্থনা বিচাৰিবলৈ বাধ্য হৈছিল | কিন্তু এনে অপপ্ৰচাৰকাৰীসকলৰ প্ৰত্যেকৰ বিপক্ষে মোকৰ্দমা তৰিয়েই থাকিব লাগিবনে ? শিক্ষিত মানুহৰ নৈতিকতাৰ যদি এনে অধঃপতন হয় তেন্তে এখন দেশে উন্নতিৰ শিখৰত কিদৰে আগবাঢ়িব ? নৰেন্দ্ৰ মোডীৰ ‘চাৰ্টিফিকেট’ কুলদীপ নায়াৰ বা ‘মেইনষ্ট্ৰীম’ কাকতে দিয়া আৰু পাৰভেজ মুছাৰফে দিয়া একে কথা | কংগ্ৰেছ, কমিউনিষ্ট, তথাকথিত চেকুলাৰবাদী আৰু দেশদ্ৰোহী শক্তিসমূহে আজি একগোট হৈ মোডীৰ বিপক্ষে থিয় দিছে; কাৰণ তেওঁলোকে জানে যে তেওলোকৰ সান্দহ খোৱা বালি তল যোৱাৰ উপক্ৰম হৈছে | 

অকল নৰেন্দ্ৰ মোডীয়েই নহয়, দেশখনক ভালপোৱা সকলো লোকেই ভগত সিঙৰ নাম ল’ব, পেটেলৰ নাম ল’ব তেওঁলোকৰ দেশপ্ৰেমৰ বাবে | আমাক সকলোকে চাৰ্টিফিকেট দিব সময়েহে, কোনো মতান্ধ লেখক, বুদ্ধিজীৱীয়ে নহয় | নিজৰ দেশখনক ভাল পাওঁ বুলি কোৱা নৰেন্দ্ৰ মোডীক উচ্চতম ন্যায়ালয়ে ইতিমধ্যে ‘ক্লীনশ্বিট’ দিছে | গুজৰাটৰ ৰাইজে তিনিবাৰকৈ আঁকোৱালি লৈছে | এইবাৰ সমগ্ৰ দেশৰ ৰাইজ তেওৰ নেতৃত্বত আগবাঢ়িবলৈ সাজু হৈছে | আৰু তাকে দেখি সকলো স্বাৰ্থাম্বেষী ভীতিগ্ৰস্থ হৈছে | ভাৰতৰ প্ৰথমগৰাকী সামৰিক মুৰব্বী ‘কে এম কাৰিয়াপ্পা’ই আৰ এছ এছৰ স্বেচ্ছাসেৱকসকলক তেতিয়াই আহ্বান জনাইছিল - My dear young men, don't be disturbed by uncheritable comments of interested persons. Looks ahead ! Go ahead ! The country is standing in need of your services. জয়প্ৰকাশ নাৰায়নে কৈছিল - ‘সংঘ যদি ফেচিষ্ট তেন্তে ময়ো ফেচিষ্ট’ | ডঃ জাকিৰ হুছেইন, ৰবীন্দ্ৰ বাৰ্মা, জৰ্জ ফাৰ্ণাণ্ডেজ আদি সংঘৰ বাহিৰৰ লোক সকলে সংঘৰ কামক প্ৰশংসা কৰিছিল; কাৰণ তেওলোকে বুজি পাইছিল যে দেশখনক হাড়ে-হিমজুৱে ভাল পোৱা এটা শক্তি হ’ল ‘সংঘ’ |

আমি সকলো সমালোচনাকে আঁকোৱালি ল’ব পাৰো; কিন্তু মিছা কথাক নহয় | কোনো উদ্ধৃতিকে ‘অশ্বত্থমা হত’ৰ নিচিনাকৈ ব্যৱহাৰ কৰিলে তাৰ অৰ্থ কি হ’ব পাৰে সকলোৱেই জানে; কিয়নো তাৰ পিচত আৰু এষাৰ থাকে ‘কিন্তু ইতি গজ’ | মোডী প্ৰসংগত যিমানবোৰ কথা শ্ৰীনাথে লিখিছিল সেয়া ‘অশ্বত্থমা হত’ সদৃশ যুক্তি | এনে কাম নিন্দনীয় | 

____________________________________________
          

Tuesday, 12 November 2013

প্ৰস্ৰাৱাগাৰবিহীন বিদ্যালয়ত লেপটপ্ লোৱা ছাত্ৰী

This article was published in Aamar Asom on 9 October, 2013.

ক’লেজীয়া দিনত এটা ইংৰাজী কবিতা পঢ়িছিলোঁ, যিটো কবিতা মই প্ৰায়ে গুণগুণাই থাকো | কবিতাটোৰ মূলভাৱ হৈছে এনেধৰণৰ - এটা গজালৰ অভাৱত ঘোঁৰা এটাৰ খুৰাত নাল লগোৱা নহ’ল, খুৰাত নালটো লগাব নোৱাৰা বাবে ঘোঁৰাটো যাব নোৱাৰিলে, ঘোঁৰা নোহোৱা বাবে আৰোহীজন ৰৈ গ’ল, আৰোহীজন যাব নোৱাৰা বাবে এটা ‘খবৰ’ পঠিওৱা নহ’ল, খবৰটোৰ বাবে এদল সৈনিকে এখন যুদ্ধত পৰাজিত হ’ব লগা হ’ল, এই যুদ্ধৰ পাছত এখন দেশ হেৰুৱাব লগা হ’ল; কিন্তু এই আটাইবোৰৰ মূলতে আছিল ঘোঁৰাৰ খুৰাৰ নালত লগোৱা এটা ক্ষুদ্ৰ গজাল | কবিতাটো উল্লেখ কৰাৰ লোভ সামৰিব নোৱাৰিলো | 

For want of a nail, a shoe was lost.
For want of a shoe, the horse was lost,
For want of a horse, the rider was lost,
For want of a rider, the message was lost,
For want of a message, the battle was lost, 
For want of a battle, the kingdom was lost. 
And all for the want of a horseshoe nail.

এই কবিতাটো মোৰ বৰকৈ মনত পৰিল মেট্ৰিকৰ ৰিজাল্ট দিয়াৰ কেইদিনমান পিছত | অসমৰ এখন ভিতৰুৱা ঠাইৰ এখন সভাত যোগ দিবলৈ গৈ এটা অবিস্মৰণীয় ঘটনা ঘটিল | চাহ-তামোলেৰে আপ্যায়ণ কৰা এগৰাকী কিশোৰীক পঢ়া-শুনা কৰাৰ কথা সোধোঁতে ক’লে যে তাই স্কুলৰ পঢ়া আধাতে সাং কৰিছে | কিয় ? মই আচৰিত হৈ সুধিছিলো | সাধাৰণ ছোৱালীজনীয়ে একো উত্তৰ দিয়া নাছিল | কিন্তু ছোৱালীজনীৰ মাকৰ মুখৰ পৰা যিটো উত্তৰ পাইছিলোঁ সিয়ে মোৰ সন্মুখত যেন এখন নেদেখা পৃথিৱীৰ দুৱাৰ মুকলি কৰি দিলে | মাকে কৈছিল যে তাই পঢ়া বিদ্যালয়খনত ছোৱালীয়ে প্ৰস্ৰাৱ কৰা ঠাই নাই | সেইবাবে গাঁৱত আৰু দুজনী ছোৱালীয়ে পঢ়াকে বাদ দিছে | এজনী সাধাৰণ ছোৱালীৰ লাজে আমাৰ সামাজিক অৱস্থা, প্ৰশাসন, চৰকাৰ সকলোৰে মুখত ছাই সানিবলৈ যেন যথেষ্ট হ’ল |

এটা বয়সলৈ ল’ৰা-ছোৱালীয়ে লাজ সংকোচ আদিৰ কথা বৰকৈ নাভাবে | কিন্তু বাঢ়ি অহা ছোৱালী এজনীৰ বাবে ‘লাজ’ শব্দটোৱে বহু অৰ্থ প্ৰকাশ কৰে | সেই অৰ্থ বুজি পায়ে হয়তো শিক্ষা আৰু স্বাস্থ্যখণ্ডৰ নীতি-নিৰ্ধাৰকসকলে ছাত্ৰীৰ বাবে পৃথককৈ প্ৰস্ৰাৱাগাৰ, স্বাস্থ্যসন্মত আৰু পৰিস্কাৰ শৌচাগাৰ, পানীৰ যোগান, পুষ্টিকৰ আহাৰ, আইৰণযুক্ত ঔষধ আদিৰ সু-ব্যৱস্থা কৰে | কিন্তু ইয়াক পালন কৰিবৰ বাবে যেতিয়া চৰকাৰ অক্ষম, সীমাহীন দুৰ্নীতি আৰু অনিয়মেৰে যেতিয়া ৰাজ্যৰ দুখীয়া ছাত্ৰীক প্ৰাথমিক আৰু মৌলিক সুবিধাকণ দিয়াৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হয়, তেতিয়া সেইখন চৰকাৰৰ পৰা ৰাইজেহে লাজ পাবলগীয়া হয় | ছোৱালীজনীৰ পঢ়া বাদ দিয়া ঘটনাটোৰ কথা কওতে বহুতে বিশ্বাস কৰিব খোজা নাছিল | বিশ্বাস নোহোৱাটো স্বাভাবিক | কিন্তু এনে বহু অবিশ্বাস্য কথাও এতিয়া স্বাভাবিক সত্য | এই সত্যতা উন্মোচন কৰাৰ বাবে মাজে সময়ে বাতৰি কাকতত বাতৰি ওলায়েই থাকে | ১৯ অক্টোবৰ তাৰিখে ‘আমাৰ অসম’ কাকতত প্ৰকাশ পাইছিল যে - শৌচাগাৰ-প্ৰস্ৰাৱাগাৰ নোহোৱাকৈ চলিছে বৰপেটাৰ ১,১১১ খন বিদ্যালয় | ইয়াৰে ৪খন উচ্চতৰ মাধ্যমিক, ৪৭ খন হাইস্কুল, ১৫২ খন মধ্য ইংৰাজী আৰু ৯০৮ খন প্ৰাথমিক বিদ্যালয়তে শৌচাগাৰ-প্ৰস্ৰাৱাগাৰৰ কোনো ব্যৱস্থা নাছিল বুলি বাতৰিটোত প্ৰকাশ পাইছিল | সেইটো আছিল কেৱল এখন জিলাৰ বাতৰি | তেন্তে বাকী জিলাবোৰৰ অবস্থা আকৌ ?

প্ৰাসঙ্গিক যেন অনুভৱ কৰি মই কিছু তথ্যলৈ আঙুলিয়াব খুজিছো | ২০১১-১২ বৰ্ষৰ মাৰ্চ মাহত কেগৰ প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পাইছিল যে প্ৰাথমিক পৰ্যায়তে বিদ্যালয় এৰা ল’ৰা-ছোৱালীৰ সংখ্যা ৮.৩ শতাংশ, মাধ্যমিক পৰ্যায়ত বিদ্যালয় এৰে ১৫.২ শতাংশই | আকৌ যোৱা বছৰৰ ‘এনুৱেল ষ্টেটাছ অব ইডুকেচন ৰিপৰ্ট’ত প্ৰকাশ পাইছে যে অসমৰ ১৫-১৬ বছৰীয়া কিশোৰ-কিশোৰীৰ ১৯.৬ শতাংশই বিদ্যালয়লৈ নাযায় | হাইস্কুল পৰ্যায়তে শিক্ষা জীৱন সামৰিছে ২৩.১ শতাংশ ছাত্ৰ আৰু ১৫.৭ শতাংশ ছাত্ৰী | আকৌ মূখ্যমন্ত্ৰীৰ শিশু আৰু মহিলাৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰা ‘ভিছন ডকুমেন্ট ২০১৬’তো আধাতে বিদ্যালয় শেষ কৰা ছাত্ৰীৰ সমস্যা এটা গুৰুতৰ সমস্যা হিচাপে চিহ্নিত হৈছিল | তাত প্ৰকাশ কৰা মতে চৰকাৰী বিদ্যালয়সমূহত প্ৰথম শ্ৰেণীত ভৰ্তি হোৱা ছাত্ৰীৰ সংখ্যা ৩.৮৬ লাখ, কিন্তু পঞ্চম শ্ৰেণীত এই সংখ্যা কমি গৈ হয় ২.৫৮ লাখ | নবম-দশম শ্ৰেণীত শিক্ষা সাং কৰা ছাত্ৰীৰ সংখ্যা সৰহ, কাৰণ উচ্চতৰ মাধ্যমিক বা ক’লেজ পোৱালৈ ছাত্ৰীৰ সংখ্যা ১.১৯ লাখহে হয়গৈ |

যিসময়ত বিশ্বযুৰি লিঙ্গ-সমতা আৰু নাৰী-সবলীকৰণৰ ঢৌ উঠিছে, সেই সময়ত আমাৰ ৰাজ্যত আধাতে শিক্ষা সাং কৰা কিশোৰীৰ সংখ্যা বৃদ্ধিৰ কথা ভাবিবলগীয়া | অসমৰ বিদ্যালয়সমূহত চলোৱা এক পৰিসংখ্যা মতে ২০০৯-১০ চনত প্ৰাথমিক পৰ্যায়ত বিদ্যালয় এৰা ছাত্ৰী ৫.০ শতাংশৰ পৰা ২০১১-১২ চনলৈ ১১.৯ শতাংশলৈ বৃদ্ধি পাইছে | মাধ্যমিক পৰ্যায়ত এই হাৰ ১৩.৫ ৰ পৰা ১৪.৩ শতাংশলৈ বৃদ্ধি হৈছে |

ছাত্ৰীৰ বিদ্যালয়ৰ প্ৰতি এনে অনীহাৰ এট কাৰণ হ’ব পাৰে মই গাঁৱত লগ পোৱা কিশোৰীজনী | কিশোৰীজনীৰ ঘটনাই উদঙাই দিছে অসমৰ শিক্ষা ব্যৱস্থাত হোৱা উন্নয়নৰ ফোপোলা স্বৰূপ | ইউনিচেফৰ এক অধ্যয়নত প্ৰকাশ যে ভাৰতবৰ্ষৰ প্ৰতি ১০০ খন বিদ্যালয়ৰ ৫৪ খনতহে ছোৱালীৰ বাবে পৃথক প্ৰস্ৰাৱাগাৰ আছে; আনহাতে অসমত প্ৰতি নখন বিদ্যালয়ৰ এখনতহে এনে প্ৰস্ৰাৱাগাৰ আছে |

কেগৰ প্ৰতিবেদন মতে অসমৰ ৪০.১৮ শতাংশ বিদ্যালয়ত ছাত্ৰীৰ বাবে কোনো প্ৰস্ৰাৱাগাৰ (লগতে শৌচাগাৰ)ৰ ব্যৱস্থা নাই, ১৫.৫৭ শতাংশ বিদ্যালয়ত কোনো প্ৰস্ৰাবাগাৰেই নাই | ১৮.৮৫ শতাংশ বিদ্যালয়ত নাই খোৱা পানীৰ ব্যৱস্থা | য’ত যথেষ্ট সংখ্যক ছাত্ৰীয়ে বিদ্যালয় সমূহত প্ৰস্ৰাৱাগাৰ নথকাৰ বাবে বিদ্যালয় এৰিবলৈ বাধ্য হৈছে তাত চৰকাৰে প্ৰথম স্থানপ্ৰাপ্ত মেট্ৰিক উত্তীৰ্ণ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক কম্পিউটাৰ আৰু লেপটপ প্ৰদান কৰাৰ নামত কোটি কোটি টকা খৰছ কৰাটো কিমান সমিচিন হৈছে, সেয়া বিচাৰ্য বিষয় |

কম্পিউটাৰ শিক্ষা বৰ্তমান সময়ৰ শিক্ষা-ব্যৱস্থাত এটা অপৰিহাৰ্য বিষয় | আনন্দৰাম বৰুৱা বঁটাৰ মাধ্যমেৰে কম্পিউটাৰ প্ৰদান কৰা বিষয়টোৰ মই বিৰোধীও নহয় | কিন্তু কম্পিউটাৰৰ সমানে এটা স্বাস্থ্যসন্মত পৰিবেশ জানো ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ নহয় ? চলিত বছৰলৈ কম্পিউটাৰ আৰু লেপটপ প্ৰাপ্ত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সংখ্যা ১,৪০,০০০ | চলিত বৰ্ষত ২৬,৭৮৮ জন ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে কম্পিউটাৰ লাভ কৰিছে | কিন্তু ইয়াৰে মাজত এনে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সংখ্যা কম নহয়, যাৰ হয়তো এটা লেপটপ প্ৰাথমিক প্ৰয়োজন নাছিল | মেধাবী ছাত্ৰ এজনৰ উচ্চশিক্ষাৰ বাবে এটা স্কলাৰশ্বিপ, কাৰোবাৰ বাবে কলেজৰ নামভৰ্তিৰ মাচুল অথবা কাৰোবাৰ বাবে স্কুলখনৰ টয়লেটটো হয়তো লেপটপটোতকৈও বহুত বেছি মূল্যবান আছিল | 

চৰকাৰে বাৰ্ষিক বাজেটত প্ৰতিখন বিদ্যালয়তে প্ৰস্ৰাৱাগাৰ, পাইখানা, চাবোন আৰু খোৱা পানীৰ সু-ব্যৱস্থাৰ কথাটো নিশ্চিত কৰা উচিত | এইক্ষেত্ৰত শিক্ষক, অভিভাবক, স্বেচ্ছাসেৱী অনুষ্ঠান সমূহ আৰু বিদ্যালয় পৰিচালনা সমিটিসমূহো স্বেচ্ছাৰ হোৱা উচিত | ছাত্ৰী এগৰাকীৰ প্ৰাথমিক প্ৰয়োজনীয়তাৰ কথা সমাজৰ প্ৰতিটো স্তৰে উপলব্ধি কৰিব নোৱাৰিলে নাৰী সবলীকৰনৰ সকলো আচনি কাৰ্যতঃ নিস্ফল | আজিৰ দিনত মানুহৰ প্ৰাকৃতিক তাড়নাক কোনো সভ্য আৰু শিক্ষিত মানুহে অবজ্ঞা নকৰে | 

অৰুণ গোস্বামীৰ ・মাছমৰীয়া ছোৱালীৰ লাজ・নামৰ গল্পটোত পঢ়িছিলো দৰিদ্ৰতা লজ্জাৰ কাৰণ হৈ পৰাৰ কথা | কিন্তু একৈশ শতিকাত এজনী ছোৱালীয়ে ‘লাজ’ৰ বাবে বিদ্যালয় এৰিবলগীয়া হোৱা কথা আমাৰ সমাজৰ বাবে বৰ শুভ নহয় | কাৰণ ছোৱালী এজনীৰ মাজতেই  সোমাই থাকে এগৰাকী ভবিষ্যতৰ মাতৃ আৰু মাতৃ এগৰাকীয়েই ঘৰ এখন বা এখন সমাজৰ ঘাই ভেটি | সেই ভেটি দুৰ্বল হোৱাটো আমি নিবিচাৰো | কিন্তু দুখৰ কথা বৰ্তমান চৰকাৰখনত সঠিক আচনিৰে শিক্ষাৰ প্ৰকৃত ভেটিটোক শক্তিশালী কৰি ৰাখিবলৈ সুযোগ্য নেতৃত্বৰ অভাৱ | সৰহভাগ নেতাকে লাগে জনপ্ৰিয়তা | জনপ্ৰিয়তাৰ বাবে লেপটপ এক চমক; গতিকে নেতাই বিচাৰে ছাত্ৰই পাওক লেপটপ | কিন্তু প্ৰস্ৰাৱাগাৰবিহীন বিদ্যালয়ত পঢ়া ছাত্ৰী এগৰাকীৰ বাবে লেপটপ জানো হ・ব পাৰে প্ৰেৰণা ? শীতত কপি থকা মানুহক নেক-টাই দিব লাগে  নে চুৱেটাৰ ? মানুহৰ প্ৰাথমিক প্ৰয়োজন কি ?

সুশিক্ষাৰ পৰা ছোৱালী এজনী বঞ্চিত হোৱাৰ কাৰণ যদি প্ৰস্ৰাৱাগাৰ হয়, তেন্তে সেই কবিতাটোৰ অনুকৰণত আন এটা কবিতা ৰচিত হ・ব পাৰে | নতুবা সেই কবিতাটোৰ তৰ্জমা আন ধৰনেও হ・ব পাৰে | এটা প্ৰস্ৰাবাগাৰ নহোৱাৰ বাবেই এজনী কিশোৰীয়ে সুশিক্ষাৰ পৰা বঞ্চিত হ’ল, শিক্ষাৰ অভাৱত তাই এজনী ভাল মাতৃ হোৱাৰ পৰা বঞ্চিত হ’ল, ভাল মাতৃ নহোৱাৰ বাবে সন্তান দায়বদ্ধ নাগৰিক হোৱাৰ পৰা বঞ্চিত হ’ল আৰু ভাল নাগৰিক নহোৱা বাবে এটা জাতিৰ গঠন প্ৰক্ৰিয়া ব্যাহত হ’ল আৰু এই সমগ্ৰ ক্ষতিৰ আৰম্ভনী কিন্তু এটা সাধাৰণ ‘প্ৰস্ৰাৱাগাৰ’ | মই ক’লেজীয়া দিনত পঢ়া ইংৰাজী কবিতাটো সেইদিনা নিজৰ ভাষাত তেনেদৰে তৰ্জমা কৰি পেলাইছিলোঁ; লাজেৰে, দুখেৰে .. |